Ruch lewostronny: gdzie jest i dlaczego?
Ruch lewostronny, czyli jazda po lewej stronie drogi, jest zjawiskiem obecnym w ponad 70 krajach i terytoriach na całym świecie, choć stanowi mniejszość globalnego ruchu drogowego. Zrozumienie, gdzie jest ruch lewostronny i dlaczego tak się dzieje, wymaga cofnięcia się w historii i analizy kulturowych, społecznych i politycznych uwarunkowań. Choć dla wielu kierowców przyzwyczajonych do ruchu prawostronnego może wydawać się to egzotyczne, ma swoje głębokie korzenie i logiczne wyjaśnienie.
Historia ruchu lewostronnego: od samoobrony do tradycji
Historia ruchu lewostronnego sięga czasów starożytnych i średniowiecza, kiedy to podróżowanie konno lub pieszo było normą. Większość ludzi była praworęczna, co sprawiało, że łatwiej było im trzymać wodze lub broń w prawej ręce, jednocześnie poruszając się po lewej stronie drogi. Taka pozycja umożliwiała lepszą obronę przed potencjalnymi napastnikami, którzy mogli nadciągać z przeciwnego kierunku. Rycerze mogli łatwiej dobywać miecza prawą ręką, a podróżni mogli lepiej chronić swój prawy bok, będący bliżej centrum drogi. W praktyce oznaczało to, że jadąc po lewej stronie, mieli swobodny dostęp do swojej broni i mogli ją szybko użyć w razie potrzeby. Ta intuicyjna potrzeba samoobrony była kluczowym czynnikiem kształtującym wczesne zwyczaje drogowe.
Dlaczego w Japonii jest ruch lewostronny?
Japonia przyjęła ruch lewostronny z powodów historycznych i praktycznych, które wywodzą się z okresu feudalnego. W czasach, gdy samurajowie byli elitą społeczną, poruszanie się po lewej stronie drogi było standardem. Ułatwiało to samurajom, którzy byli praworęczni, dobywanie mieczy, które nosili po lewej stronie. W XVII wieku, gdy rozwinęła się sieć dróg i pojawiły się pierwsze powozy, zwyczaj ten został utrwalony. Później, w XIX wieku, gdy Japonia nawiązała stosunki z Wielką Brytanią, brytyjscy inżynierowie pomogli w budowie pierwszej linii kolejowej w Japonii. Zgodnie z brytyjskimi standardami, ruch kolejowy został zorganizowany po lewej stronie, co dodatkowo wzmocniło tradycję lewostronnego ruchu drogowego. Pomimo nacisków ze strony Stanów Zjednoczonych po II wojnie światowej, Japonia zdecydowała się utrzymać ten system.
Ruch lewostronny a brytyjskie podboje
Rozprzestrzenienie się ruchu lewostronnego na świecie jest w dużej mierze zasługą Imperium Brytyjskiego. Brytyjczycy, od wieków praktykujący jazdę po lewej stronie, narzucili ten zwyczaj na wszystkich swoich koloniach i terytoriach zależnych. Gdy Imperium Brytyjskie rozwijało swoją sieć drogową i transportową, wszędzie tam, gdzie ustanawiano nowe prawa, ruch lewostronny był standardem. Dotyczyło to krajów takich jak Indie, Australia, Nowa Zelandia, a także wielu państw afrykańskich i azjatyckich. Ta historyczna spuścizna sprawia, że do dziś wiele z tych krajów utrzymuje ruch lewostronny, nawet po uzyskaniu niepodległości.
Kraje z ruchem lewostronnym na świecie
Obecnie ruch lewostronny jest stosowany w ponad 70 krajach i terytoriach, co stanowi znaczącą, choć wciąż mniejszościową część globalnego systemu drogowego. Ta liczba obejmuje kraje o różnorodnej historii, kulturze i położeniu geograficznym, ale łączy je wspólny zwyczaj poruszania się po lewej stronie jezdni. Zrozumienie, gdzie jest ruch lewostronny, pozwala lepiej planować podróże i być świadomym odmienności drogowych w różnych regionach świata.
Ruch lewostronny w Europie – gdzie obowiązuje?
W Europie ruch lewostronny obowiązuje obecnie w kilku krajach, z czego najbardziej znanym przykładem jest Wielka Brytania. Oprócz niej, lewostronny ruch drogowy można spotkać na Malcie i Cyprze, które są byłymi brytyjskimi koloniami. W Irlandii, mimo silnych historycznych więzi z Wielką Brytanią, obowiązuje ruch prawostronny. Jednakże, pewne historyczne drogi i tory kolejowe w Wielkiej Brytanii nadal mogą prezentować pewne cechy związane z ruchem lewostronnym, choć nie wpływa to na ogólne zasady ruchu drogowego.
Kraje azjatyckie z ruchem lewostronnym
Azja jest kontynentem, na którym ruch lewostronny jest stosunkowo rozpowszechniony, głównie dzięki wpływom brytyjskim i specyficznej historii niektórych państw. Indie, jeden z największych krajów świata, odziedziczyły ruch lewostronny po swojej brytyjskiej przeszłości i do dziś go utrzymują. Podobnie jest w Pakistanie, Bangladeszu, Sri Lance i Malezji. Indonezja również praktykuje ruch lewostronny. Tajlandia jest kolejnym ważnym krajem w Azji, gdzie obowiązuje ruch lewostronny, co jest wynikiem historycznych uwarunkowań i braku kolonizacji przez mocarstwa preferujące ruch prawostronny. Singapur i Hongkong, dawne brytyjskie posiadłości, również stosują zasady ruchu lewostronnego. Japonia, jak już wspomniano, utrzymuje ten system ze względu na własną, unikalną historię.
Ruch lewostronny w Afryce
W Afryce ruch lewostronny jest obecny w wielu krajach, które w przeszłości znajdowały się pod panowaniem brytyjskim. Do tej grupy należą między innymi Południowa Afryka, Botswana, Namibia, Zimbabwe, Zambia, Malawi, Tanzania, Kenia, Uganda i Suazi (obecnie Eswatini). Również Mauritius i Seszele, wyspiarskie kraje na Oceanie Indyjskim, stosują ruch lewostronny. Warto zaznaczyć, że niektóre z tych państw, pomimo historycznych powiązań z Wielką Brytanią, zmieniły ruch na prawostronny, jednak większość utrzymała tradycję lewostronną.
Australia i Nowa Zelandia: ruch lewostronny
Australia i Nowa Zelandia, będące krajami Wspólnoty Narodów i dawnymi koloniami brytyjskimi, od zawsze stosują ruch lewostronny. Te rozległe kraje z rozwiniętą infrastrukturą drogową utrzymały ten system, który jest głęboko zakorzeniony w ich historii i kulturze. Dla mieszkańców i turystów odwiedzających te kraje, konieczne jest przyzwyczajenie się do jazdy po lewej stronie jezdni oraz do układu kierownicy po prawej stronie pojazdów.
Ameryka Północna i Południowa – ruch lewostronny
W obu Amerykach ruch lewostronny jest znacznie mniej powszechny. Jedynym krajem w Ameryce Południowej, gdzie obowiązuje ruch lewostronny, jest Gujana. Jest to wynik historycznych powiązań z Wielką Brytanią. W Ameryce Północnej ruch lewostronny spotkać można na kilku karaibskich wyspach, które były lub są brytyjskimi terytoriami zamorskimi lub posiadłościami, takich jak Jamajka, Barbados, Trynidad i Tobago (choć na Trynidadzie ruch prawostronny wprowadzono w 1967 roku, wiele starszych samochodów z kierownicą po prawej stronie nadal jeździ), Bahamy, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyny, Grenada, Antigua i Barbuda, Saint Kitts i Nevis. Również Bermudy i Kajmany utrzymują ruch lewostronny. Kanada i Stany Zjednoczone praktykują ruch prawostronny.
Zasady ruchu lewostronnego i ciekawostki
Poruszanie się w ruchu lewostronnym wymaga zrozumienia specyficznych zasad i dostosowania się do odmiennych nawyków drogowych. Chociaż podstawowe zasady bezpieczeństwa drogowego są uniwersalne, pewne detale mogą być zaskakujące dla kierowców przyzwyczajonych do ruchu prawostronnego.
Jakie są zasady ruchu lewostronnego?
Podstawową zasadą ruchu lewostronnego jest to, że pojazdy poruszają się po lewej stronie drogi. Oznacza to, że kierowcy muszą być świadomi, że nadjeżdżające pojazdy będą poruszać się po ich prawej stronie. Przy wyprzedzaniu, pojazdy wykonują manewr po prawej stronie wolniej jadącego pojazdu. Na skrzyżowaniach, włączenie się do ruchu lub skręt w prawo (na drodze z ruchem lewostronnym jest to odpowiednik skrętu w lewo w ruchu prawostronnym) wymaga ustąpienia pierwszeństwa pojazdom nadjeżdżającym z prawej strony. Okrągłe ronda są zazwyczaj pokonywane zgodnie z ruchem wskazówek zegara, co oznacza, że wjeżdża się na nie, ustępując pierwszeństwa pojazdom nadjeżdżającym z prawej strony.
Kierownica po prawej stronie i asymetryczne światła
W krajach z ruchem lewostronnym, większość pojazdów posiada kierownicę po prawej stronie. Jest to kluczowe dla widoczności i kontroli podczas manewrowania, zwłaszcza przy wyprzedzaniu i na skrzyżowaniach. Dodatkowo, w wielu krajach z ruchem lewostronnym, reflektory samochodów są zaprojektowane tak, aby były asymetryczne, z wyraźnie zaznaczonym odcięciem światła po prawej stronie, aby nie oślepiać kierowców nadjeżdżających z naprzeciwka. Jest to ważny element bezpieczeństwa, który odróżnia pojazdy przeznaczone do ruchu lewostronnego od tych przystosowanych do ruchu prawostronnego.
Zmiana ruchu z lewostronnego na prawostronny
W historii wiele krajów decydowało się na zmianę ruchu z lewostronnego na prawostronny. Jednym z najbardziej znaczących przykładów jest Szwecja, która dokonała tej zmiany w 1967 roku, w ramach akcji „Dagen H” (Dzień H). Powodem tej decyzji była potrzeba ujednolicenia ruchu z sąsiadującymi krajami, które już praktykowały ruch prawostronny, a także fakt, że większość samochodów w Szwecji miała już kierownicę po lewej stronie. Inne kraje, takie jak Nigeria, Ghana czy Sudan, również przeszły na ruch prawostronny, często pod wpływem politycznych i gospodarczych zmian. Takie zmiany są ogromnym przedsięwzięciem logistycznym i wymagają starannego planowania, edukacji społeczeństwa i znaczących inwestycji w infrastrukturę.
Ruch lewostronny: bezpieczeństwo pieszych
W krajach, gdzie obowiązuje ruch lewostronny, zasady bezpieczeństwa pieszych są również dostosowane do tego systemu. Pieszym zaleca się, aby przed wejściem na jezdnię najpierw rozejrzeć się w prawo, a następnie w lewo, ponieważ to z tej strony nadjeżdżają pojazdy. Na przejściach dla pieszych, podobnie jak w ruchu prawostronnym, należy zachować szczególną ostrożność. W wielu krajach z ruchem lewostronnym, systemy sygnalizacji świetlnej dla pieszych są zaprojektowane tak, aby uwzględniać specyfikę ruchu drogowego. Warto pamiętać, że nawet w krajach o ruchu lewostronnym, piesi powinni być zawsze czujni i świadomi otoczenia, niezależnie od tego, po której stronie drogi się znajdują.
Podsumowanie: gdzie jest ruch lewostronny?
Podsumowując, ruch lewostronny, czyli jazda po lewej stronie drogi, jest praktykowany w ponad 70 krajach i terytoriach na całym świecie. Ten historyczny zwyczaj, wywodzący się z potrzeby samoobrony i utrwalony przez wpływy kulturowe i kolonialne, nadal dominuje w krajach takich jak Wielka Brytania, Irlandia, Malta, Cypr, Japonia, Indie, Pakistan, Malezja, Australia, Nowa Zelandia oraz wiele krajów afrykańskich i karaibskich. Zrozumienie, gdzie jest ruch lewostronny, jest kluczowe dla podróżujących, aby zapewnić bezpieczeństwo i płynność jazdy w odmiennych warunkach drogowych.
Dodaj komentarz